Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) мутахассислари томонидан Ўзбекистонда 2030-йилгача бўлган давр учун кутилаётган аҳоли сони прогноз қилинди ва бунинг ижтимоий соҳага таъсири ўрганилди. Тадқиқот давомида қуйидагилар аниқланди: 2030-йилгача бўлган даврда ҳар йили ўрта ҳисобда 900-950 минг гўдакнинг дунёга келиши кутилмоқда.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштиришни молиявий қўллаб-қувватлашнинг қўшимча чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори (06.10.2022й.) қабул қилинди. ☑️Қарорга кўра ҳоким ёрдамчиси тавсиясига кўра: ▪️қишлоқ хўжалиги корхоналарига – мева, узум, картошка, сабзавот, полиз экинлари, кўкатлар ва доривор ўсимликлар, дуккакли ва мойли экинлар етиштиришга уруғлик, ўғит, ёқилғи, ўсимликларни ҳимоя қилиш воситалари етказиб бериш учун; ▪️маҳсулотларни қайта ишловчи, сақловчи ва экспорт қилувчи корхоналарга – етиштирилган қишлоқ хўжалиги экинларини харид қилишда талаб этиладиган айланма маблағларини тўлдириш учун кредитлар ажратилади.(Қарордаги кредитни олиш учун қишлоқ хўжалиги корхонаси ташкил этишингиз керак) ☑️Кредитлар: ▪️қишлоқ хўжалиги экинларини етиштириш учун кредитлар 150 млн.сўмгача гаровсиз берилади; ▪️кредитлар бўйича фоиз тўловлари йиллик 14 фоиз миқдорида белгиланиб, 6 ойгача имтиёзли давр билан 12 ой муддатгача ажратилади; ▪️ажратиладиган кредит маблағларининг 50 фоизигача бўлган қисми қарз олувчи талабига асосан нақд пулда тақдим этилади.
Инвестициялар ва ташқи савдо вазирлигида Европа тикланиш ва тараққиёт банки (ЕТТБ)нинг биринчи вице-президенти Юрген Ригтеринк бошчилигидаги делегация билан учрашув бўлиб ўтди. Унда «Ўзбекистон миллий электр тармоқлари» (ЎзМЕТ) АЖ тизимига кирувчи янги электр узатиш линиясини қуриш лойиҳаси бўйича кредит ва лойиҳа шартномаси имзоланди.
🔸Марказий банк бошқарувининг 2022 йил 7 октябрдаги 22/2-сонли қарорига асосан “HI-TECH BANK” хусусий акциядорлик тижорат банкидан (кейинги ўринларда HI-TECH BANK) банк фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи лицензия чақириб олинди. 🔸HI-TECH BANK активлар ҳажми бўйича республика банк тизимида 29-ўринни эгаллаган.
🔸Марказий банк бошқарувининг 2022 йил 7 октябрдаги 22/1-сонли қарорига асосан “Туркистон” хусусий акциядорлик тижорат банкидан (кейинги ўринларда Туркистонбанк) банк фаолиятини амалга ошириш ҳуқуқини берувчи лицензия чақириб олинди. 🔸Туркистонбанк активлар ҳажми бўйича республика банк тизимида 26-ўринни эгаллаган.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) мутахассислари сўнгги йилларда Ўзбекистонда туризм соҳасида амалга оширилган ислоҳотлар натижасини таҳлил қилди. Туризм мамлакатимиз иқтисодиётининг эртанги куни.
Тошкент шаҳар Халқ депутатлари Кенгаши 2022-2023-йиллар иситиш мавсуми учун иссиқлик таъминоти хизматлари тарифларини тасдиқлади. Жисмоний шахслар, кичик, ўрта ва йирик бизнес учун тарифлар аввалги ҳолда қолади.
Таҳлилнинг мақсади – Давлат солиқ қўмитасининг 2021 йил маълумотлари ва Давлат статистика қўмитасининг 2018 йил учун “Харажатлар-ишлаб чиқариш” жадвалидаги иқтисодиёт тармоқлари бўйича маълумотлардан фойдаланган ҳолда реал сектор тармоқлари ўртасида қўшилган қиймат солиғи юкининг бир хил тақсимланганлик даражасини аниқлаш, шунингдек ҚҚС ставкасини пасайтириш нархларнинг умумий даражасига қандай таъсир қилишини баҳолаш. а). Фойдаланилган статистика маълумотлари Моделлаштиришнинг статистик базаси икки қисмдан иборат: солиқлар бўйича статистика (шу жумладан ҚҚС) ва 2018 йил учун “Харажатлар-ишлаб чиқариш” ҳисобот жадвали.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари Ўзбекистоннинг Жаҳон савдо ташкилоти (ЖСТ)га аъзо бўлиши асосий макроиқтисодий мувозанатга қандай таъсир кўрсатишини баҳолади. Ўзбекистоннинг ЖСТга аъзо бўлиши узоқ давом этаётган жараён.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) мутахассислари 2019-2022 йилларда Ўзбекистоннинг Глобал озиқ-овқат хавфсизлиги индексидаги ўрни қандай ўзгарганини таҳлил қилди. Глобал озиқ-овқат хавфсизлиги индекси (GFSI) нинг рейтинги Economist Intelligence Unit таҳлил агентлиги томонидан Corteva Agriscience кўмагида ҳар йили қайтадан тузилади.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) мутахассислари Ўзбекистонда озиқ-овқат чиқиндиларидан қанча биоёнилғи ишлаб чиқариш мумкинлигини таҳлил қилди. Биоёнилғи — бу тўғридан-тўғри ёки билвосита биомассадан олинадиган ёнилғи.
Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ипотека кредитидан фойдаланишда аҳолига қўшимча қулайликлар яратиш чора-тадбирлари тўғрисида»ги ПҚ-377-сонли қарори (22.09.2022й.) қабул қилинди. Унга кўра, 2023 йил 1 январдан бошлаб дастлабки бадалнинг ва ипотека кредити бўйича фоизларнинг бир қисмини қоплаш учун субсидия берилган фуқароларнинг уй-жойларни сотиб олиш, қуриш ёки реконструкция қилиш учун олинган ипотека кредитларини ҳамда улар бўйича ҳисобланган фоизларни тўлаш учун йўналтирилган иш ҳақи ва бошқа даромадлари жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғига тортилмайди.
2022-йилнинг январь-август ойлари давомида хорижий мамлакатларга умумий қиймати 654,5 миллион АҚШ долларига тенг бўлган 1 103,2 минг тонна мева-сабзавот маҳсулотлари экспорт қилинган. Бу эса 2021 йилнинг шу давридагига нисбатан 19,3 фоиз кўп демакдир.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари мамлакатимизда ишлаб чиқариш саноатидаги кичик корхоналарннинг фаолиятига электр энергияси таъминотининг барқарорлашуви ва ҳажми оширилишининг таъсирини тармоқлар бўйича ва макроиқтисодий даражада баҳолади. Тўғридан-тўғри тармоқларга таъсирни ҳисоблаш натижалари шуни кўрсатдики, электр энергиясини истеъмол қилишнинг бироз ўсиши ҳам (1,6% -2,2% га) тўқимачилик маҳсулотларининг 1,14% -1,42%, озиқ-овқат маҳсулотларининг 1,42% -1,49%, қурилиш материалларининг 0,95% — 1,16%, электротехника маҳсулотларининг 1,37% -1,51% ўсишига олиб келади.
Тошкент тўқимачилик саммити – Марказий Осиё миқиёсидаги жаҳон тўқимачилик бизнеси етакчилари ва мутахассисларини бирлаштирувчи бизнес платформадир. Саммит “Жаҳон тўқимачилик бозорида янги мувозанат – янги иштирокчилар ва тенденциялар” мавзусига бағишланади ва тадбир қатнашувчиларининг эътибориресурслар барқарорлиги ва кузатилиши, тўқимачиликда инновациялар ва қайта ишлаш масалаларига қаратилади.
Президентимизнинг жорий йил 22 сентябрда “Ипотека кредитидан фойдаланишда аҳолига қўшимча қулайликлар яратиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори қабул қилинди.Қарорга мувофиқ, 2023 йил 1 январдан уй-жой учун субсидия берилган фуқароларнинг ипотека кредитлари ва уларнинг фоизлари учун йўналтирилган иш ҳақи ва бошқа даромадлари даромад солиғига тортилмайди.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари иқлим ўзгариши шароитида Ўзбекистонда дарё сув ресурсларидан фойдаланган ҳолда “яшил” электр энергиясини ишлаб чиқаришга таъсир этувчи омилларни ўрганди. Ҳозирги вақтда Ўзбекистон Республикасида электр энергиясини ишлаб чиқаришнинг умумий йиллик қуввати 12,9 ГВтни ташкил этади.
Ҳукумат қарори (510-сон, 19.09.2022 й.) билан бирламчи тиббий-санитария муассасаларида фаолият юритаётган шифокорлар ойлик иш ҳақига қўшимча ҳар ойлик устама тўланадиган олис ва чекка ҳудудлар (297 та) рўйхати тасдиқланди. 🔰Эслатиб ўтамиз, олис ва чекка ҳудудларда оилавий шифокор пунктлари ва оилавий поликлиникалари шифокорлари учун “Қишлоқ шифокори” дастури доирасида: 🔹олис ва чекка ҳудудлардаги оилавий шифокор пунктлари ва оилавий поликлиникаларда фаолият юритаётган барча шифокорлар ойлик иш ҳақига қўшимча 2 миллион сўм миқдорида ҳар ойлик устама белгиланади ҳамда уларга ипотека асосида уй-жой сотиб олишда уй-жой қийматининг 50 фоизигача қисми, бироқ БҲМнинг 500 баробаридан (150 млн сўмдан) ошмаган миқдорда қоплаб берилади; 🔹олис ва чекка ҳудудларда узлуксиз 3 йил ишлаган шифокорлар клиник ординатурага тест синовларисиз қабул қилинади.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари Ўзбекистонда трансформация жараёнининг моҳияти ва мамлакат ривожланишининг ҳудудий хусусиятларини аниқлаш мақсадида ҳудудлардаги иқтисодий ўсишни омилларга асосланган ҳолда таҳлил қилди.Тадқиқотда Жаҳон Банки томонидан ишлаб чиқилган JoGG (Job Generation and Growth Decomposition) декомпозицион таҳлил воситасидан фойдаланилди.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) мутахассислари Ўзбекистон ҳудудлари бўйича ахборот-коммуникация технологиялари (АКТ) ривожланишининг рейтингини тузди. Ҳудудларда яратилган шароитлар рақамли иқтисодиётнинг инклюзивлигини таъминлаш учун жуда муҳим.
2022 йил 1 октябрдан бошлаб: 🔹жисмоний шахсларга Энергетика вазирлиги ҳузуридаги бюджетдан ташқари Тармоқлараро энергияни тежаш жамғармаси маблағлари ҳисобидан республикада ишлаб чиқарилган қуёш ва шамол электр станцияси ҳамда қуёш сув иситиш қурилмаларини 3 йил мобайнида фоизсиз бўлиб-бўлиб тўлаган ҳолда сотиб олиш имконияти яратилади; 🔹қайта тикланувчи энергия манбалари қурилмаларининг қийматини тўлиқ тўлаган ҳолда уларни харид қилган ва ўрнатган истеъмолчиларга харид харажатларининг бир қисми 1- ва 2-схемаларга мувофиқ миқдорларда Жамғарма ҳисобидан компенсация қилинади; 🔹истеъмолчилар томонидан қайта тикланувчи энергия манбалари қурилмалари тўғридан-тўғри маҳаллий ишлаб чиқарувчи корхоналар, етказиб бериш, ўрнатиш ва ишга тушириш хизматларини кўрсатувчи корхоналар, маҳаллий чакана савдо объектларидан, шу жумладан электрон тижорат воситалари орқали сотиб олинганда бўлиб-бўлиб тўлаш имконияти берилади ёки якуний чакана нархдан компенсация миқдори чегириб ташланади. 📌Асос: Ўзбекистон Республикаси Президентининг 09.09.2022 йилдаги ПФ-220-сон Фармони
Солиқ тўловчи мажбурий тартибда рўйхатдан ўтади, лекин буни ихтиёрий тартибда ҳам амалга ошириши мумкин. Мажбурий тартиб Солиқ кодексининг 237-моддасига асосан ҚҚС тўлаш мажбурияти юзага келган шахслар мажбурий тартибни танлаган ҳолда ариза тақдим этади.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари Тошкент шаҳри туманларидаги кўп қаватли уйларда ижара нархлари қандай эканлигини таҳлил қилди. Урбанизация суръати юқори бўлган ҳозирги даврда хонадонлар учун ижара нархлари масаласи ҳам долзарб аҳамият касб этиб бораверади.
Фармацевтика маҳсулотларини сертификатлаштириш қоидалари Адлия вазирлигида давлат рўйхатидан ўтказилди (рўйхат рақами 3386, 12.09.2022 й.) Мазкур қоидаларга кўра, фармацевтика маҳсулотларини сертификатлаштириш аккредитация қилинган сертификатлаштириш органлари томонидан амалга оширилади. Фармацевтика маҳсулотларини сертификатлаштириш учун аризачи электрон шаклдаги ариза ҳамда унга илова қилинадиган ҳужжатлар “Ягона дарча” божхона ахборот тизими орқали сертификатлаштириш органларига юборади.
«Деҳқон хўжаликлари ташкил этишни қўллаб-қувватлаш орқали аҳоли даромадларини ошириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида»ги Президент қарори (ПҚ–373-сон, 10.09.2022 й.) қабул қилинди. ☑️Қарорга кўра, фермерлар ва кластерлар фойдаланишидаги пахта ва ғалладан қисқартирилган ҳамда аҳоли пунктларига яқин ва сув таъминоти яхши бўлган ерлардан 2022 йил якунигача қўшимча 20 минг гектар – умумий 100 минг гектар экин майдонлари, 2023 йилда 95 169 гектар экин майдонлари аҳолига очиқ электрон танлов орқали ижарага берилади.
Ўзбекистон иқтисодиёти қишлоқ хўжалиги билан узвий боғланган бўлиб, бу соҳанинг ЯИМдаги улуши юқорилиги бўйича жаҳон мамлакатлари орасида 18-ўринни эгаллайди. Маълумот учун: Иқтисодиётида қишлоқ хўжалигининг улуши катта бўлган мамлакталар 20 талигидан Африка қитъасидаги 17 та мамлакат, Осиё қитъасидан эса Афғонистон ва Ўзбекистон жой олган.
“Реклама тўғрисида”ги Қонуннинг 34-моддасида белгиланган дори воситалари рекламаси бўйича бир қанча чекловлар кучга кирди. Қонунга кўра, бугундан бошлаб қуйидагилар тақиқланди: 🔹фақат шифокор рецепти бўйича бериладиган дори воситалари;🔹таркибида гиёҳвандлик воситалари ёки психотроп ва кучли таъсир қилувчи моддалар мавжуд дори воситалари;🔹Юртимизда қўллаш учун рухсат этилмаган ва Соғлиқни сақлаш вазирлигида давлат рўйхатидан ўтмаган дори воситалари рекламаси мумкин эмас.
Июль-август ойларида нархларнинг йиллик ўсиш суръатларини мўътадиллашиши кузатилиб, ўтган йилнинг мос давридаги кўрсаткичлардан баланд шаклланди. Шунингдек, иқтисодиётдаги инфляцион кутилмалар май ойида кузатилган юқори даражасига нисбатан пасайишига қармасдан, ҳамон 14-15 фоизни ташкил этмоқда.
Жорий йилнинг 15-16 август кунлари Туркманистоннинг «Аваза» миллий сайёҳлик зонасида денгизга чиқиш имконига эга бўлмаган давлатлар Транспорт вазирларининг «Ашхобод жараёни: ўзаро боғлиқликни кучайтириш учун» мавзусидаги Халқаро конференция бўлиб ўтди.Конференциянинг «Глобал пандемиядан сўнг барқарор иқтисодий тикланиш учун транспортни молиялаштириш, транспорт вазирлари даражасида фикр, тажриба, ташаббуслар ишлаб чиқиш» мавзусидаги пленар сессиясида Ўзбекистон Республикаси Транспорт вазири Илҳом Маҳкамов, Туркманистон Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Транспорт ва коммуникациялар агентлиги бош директори Мамметхан Чакиев, Бирлашган Араб Амирликлари Энергетика ва инфратузилма вазири Суҳайл ал-Мазруи, Эрон йўл ва шаҳарсозлик вазири Саид Рустам Қосимий ва Тожикистон транспорт вазири Азим Иброҳим қатнашди.
Прогнозлаштириш ва макроиқтисодий тадқиқотлар институти (ПМТИ) экспертлари асосий истеъмол товарлари нархининг охирги 5 йилдаги ўзгариши аҳоли фаровонлигига қандай таъсир қилганини таҳлил этди.Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги олий таълим муассасаларида шартномалар учун тўлов миқдори жорий ўқув йилида ҳам ошмаслигини эълон қилди.