O‘zbekiston 10 dan ortiq davlat mutaxassislarini chigirtkalarga qarshi kurash bo‘yicha mintaqaviy seminarga jamladi

O‘zbekiston Kavkaz va Markaziy Osiyo (KMO) mamlakatlari uchun Chigirtkaga qarshi kurash bo‘yicha Mintaqaviy Texnik Seminarga mezbonlik qilmoqda. Ushbu seminar 10 mamlakatdan kelgan delegatsiyalarni birlashtirib, chigirtka tarqalishiga qarshi erta ogohlantirish tizimlarini mustahkamlash, muvofiqlashtirilgan javob choralarini kuchaytirish va mintaqada chigirtka xavfini kamaytirishga qaratilgan ilg‘or tajriba almashinuvini rivojlantirishni maqsad qiladi.

Tadbir Birlashgan Millatlar Tashkilotining Oziq-ovqat va qishloq xo‘jaligi tashkiloti (FAO) Yaponiya xalqaro hamkorlik agentligi (JICA) bilan hamkorlikda “Kavkaz va Markaziy Osiyoda chigirtkalarga qarshi kurashishni takomillashtirish” loyihasi doirasida tashkil etilmoqda.

2025 yilda O‘zbekistonda 570 000 gektardan ortiq maydonda chigirtkaga qarshi ishlov berilgan bo‘lib, Qashqadaryo, Jizzax va Surxondaryo viloyatlari eng ko‘p zararlangan hududlar hisoblanadi. Mintaqa bo‘yicha esa jami 3,9 million gektar maydonda ishlov o‘tkazilgan. Chigirtka faolligining ortishi ko‘plab hududlarda haroratning ko‘tarilishi va yog‘ingarchilikning tartibsizligi kabi iqlim omillari bilan bog‘liq. Mazkur tendensiyalar monitoringni kuchaytirish, o‘z vaqtida chora ko‘rish va mintaqaviy hamkorlikni yanada mustahkamlash zaruratini yaqqol ko‘rsatmoqda.

Seminarda Afg‘oniston, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Tojikiston, Turkmaniston, O‘zbekiston, Armaniston, Ozarbayjon, Gruziya va Rossiya Federatsiyasidan tashrif buyurgan mutaxassislar 2025-yilgi chigirtkaga qarshi kurash kampaniyalarining milliy natijalarini taqdim etadi va 2026-yil uchun prognozlarni muhokama qiladi. Shuningdek, transchegaraviy kuzatuvlarni kuchaytirish, mintaqaviy chigirtka byulletenlarini uyg‘unlashtirish, ma’lumot almashishni takomillashtirish va GIS texnologiyalari asosida tahlilni rivojlantirish kabi ustuvor yo‘nalishlar ko‘rib chiqiladi. Bu chigirtka populyatsiyalarining mamlakatlar o‘rtasida erkin harakatlanishi sharoitida nihoyatda muhimdir.

Seminar zamonaviy vositalar va yechimlarga ham alohida e’tibor qaratadi. Mamlakatlar “Metarhizium acridum” biopestitsidining pilot qo‘llanmalari bo‘yicha tajribalarni, shuningdek, dronlardan dala kuzatuvlari va purkash jarayonida foydalanish bo‘yicha yondashuvlarni muhokama qiladi. Kimyoviy ishlov berish usullari hali ham keng qo‘llanilayotgan bir sharoitda, atrof-muhit va operatorlar salomatligi uchun xavflarni kamaytirish, ekologik va inson salomatligi monitoringini kuchaytirish strategiyalari muhim ahamiyat kasb etadi.

Markaziy Osiyo va Kavkazda chigirtka tarqalishi ekinlar, yaylovlar va qishloq aholisi turmushiga jiddiy tahdid bo‘lib qolayotgan bir paytda, FAO va ishtirokchi davlatlar milliy o‘quv dasturlarini kuchaytirish, ilmiy-metodik resurslarni yangilash, favqulodda vaziyatlarga tayyorgarlik rejalarini mustahkamlash hamda ASDC va CCALM kabi zamonaviy kuzatuv va boshqaruv tizimlariga uzoq muddatli investitsiyalarni muhim deb biladi. Seminar davomida 2026-yil uchun Qo‘shma Ish Rejasi, KMO bo‘yicha doimiy mintaqaviy chigirtka organini tuzish tashabbusi va resurslarni safarbar qilish imkoniyatlari ham muhokama qilinadi.

FAOning Chigirtka va transchegaraviy o‘simlik zararkunandalari va kasalliklari guruhi rahbari Shoki Al Dobai shunday dedi:
Barcha manfaatdor tomonlarning, jumladan donorlarning tinimsiz yordami chigirtkaga qarshi boshqaruvni kuchaytirish yo‘lida erishilgan natijalarni yanada mustahkamlash uchun katta ahamiyatga ega. Bu Kavkaz va Markaziy Osiyo mintaqasida milliy va mintaqaviy darajada chigirtkalarga qarshi kurashni samarali davom ettirishning asosiy poydevoridir.”

2011 yildan buyon FAOning KMO bo‘yicha Chigirtkaga qarshi kurash dasturi mamlakatlarga yirik chigirtkalar ko‘payishlarining oldini olish, qishloq xo‘jaligi ishlab chiqarishini himoya qilish va qishloq aholisi farovonligini qo‘llab-quvvatlashda muhim rol o‘ynab kelmoqda. 2025-yilgi seminar mintaqaviy tayyorgarlik, hamkorlik va barqaror boshqaruv choralarini yanada mustahkamlashga xizmat qiladi.