Ушбу модда, аввало, меҳнат шартномаси ҳар қандай асос билан бекор қилинганда ходим фойдаланилмаган барча ҳар йиллик асосий ва қўшимча таътиллари учун пул компенсацияси олиш ҳуқуқига эга эканини белгилайди. Бу норма ишни тарк этаётган ходимнинг «йўқотилган таътили» бир вақтнинг ўзида «йўқотилган ҳуқуқ»га айланиб қолмаслигини, у меҳнатга ҳақ тўлашнинг муқобил шакли орқали қоплаб берилишини таъминлайди.

Бироқ қонун таътилни пулга алмаштиришни чекланмаган ҳуқуқ сифатида эмас, балки дам олиш ҳуқуқини устувор қўйган ҳолда, маълум чегаралар доирасида тан олади. Ходимнинг ёзма аризасига кўра таътилнинг энг кам давомийлигидан (21 календар кун) ортиқ бўлган қисми учун пул компенсацияси берилиши мумкин, лекин мазкур минимал муддатнинг ўзи дам олиш учун сақланиб қолиши шарт. Шу тариқа қонун ходимнинг қисқа муддатли молиявий манфаатлари билан унинг узоқ муддатли соғлиги ва меҳнат унумдорлиги ўртасида мувозанатни таъминлашга интилади.

234-модда компенсацияни ҳисоблаш тартибига оид айрим техник масалаларни ҳам аниқлаштиради, жумладан таътил кунлари таркибидаги якшанба кунини ҳисобга олмаслик талаби молиявий ҳисоб-китоблар аниқлигини оширишга хизмат қилади. Энг муҳим жиҳатлардан бири шундаки, мазкур модда айрим ижтимоий ҳимояга муҳтож тоифалар учун таътилни пул билан алмаштиришни мутлақо ман этади. Хусусан, ўн саккиз ёшга тўлмаган ходимлар, шунингдек I ва II гуруҳ ногиронлиги бўлган шахсларга бериладиган ижтимоий ёки узайтирилган асосий таътиллар пулга алмаштирилиши мумкин эмас.

Хулоса қилиб айтганда, Меҳнат кодексининг 234-моддаси меҳнат таътилини пулга алмаштириш имкониятини тан олган ҳолда, дам олиш ҳуқуқининг мазмунини сақлаб қолишга қаратилган ҳуқуқий механизмни яратади. У ходимга маълум даражада молиявий мослашувчанлик берса-да, энг муҳим қадрият — инсоннинг дам олиш, соғлигини тиклаш ва муносиб меҳнат шароитида яшаш ҳуқуқини четлаб ўтишга йўл қўймайди.

Мирзо Улуғбек тумани

Адлия бўлими бошлиғи

Азиз Умаров