ЮНEСКОнинг Репрезентатив рўйхатига Ўзбекистондан учта номинация киритилди

Тазхиб, кулолчилик ва ифторлик билан боғлиқ анъаналар ЮНEСКОнинг Инсоният номоддий маданий мероси Репрезентатив рўйхатига киритилди.

ЮНEСКОнинг Номоддий маданий меросни муҳофаза қилиш бўйича ҳукуматлараро қўмитасининг 18-сессиясида Ўзбекистоннинг учта ижтимоий-маданий анъаналарини Инсониятнинг номоддий маданий меросининг Репрезентатив рўйхатига киритиш тўғрисида қарор қабул қилинди.

«Кўп маданиятли номинацияларимизнинг ЮНEСКОнинг номоддий маданий мероси рўйхатига киритилиши маданий меросимизнинг ўзига хослигини чуқур ҳурмат қилиш ва эътироф этишни акс эттиради, маданиятлараро мулоқот ҳамда ҳамкорлик муҳимлигини ҳам кўрсатади. «Ифторлик ва унга боғлиқ ижтимоий-маданий анъаналар» нафақат тарих ва анъаналаримиз бойлиги ва ранг-баранглигини ифодалайди, балки авлодлар ва маданиятлар ўртасида кўприк бўлиб хизмат қилади, умумий тинчлик қадриятларини мустаҳкамлайди», – деди ЮНEСКО ишлари бўйича Ўзбекистон Республикаси Миллий комиссияси раиси Гаяне Умерова.

«Тазхиб/рангтасвир: декоратив санъат» номинацияси 2020 йилда Ўзбекистон Миллий комиссияси томонидан Абулқосим мадрасаси мутахассислари ҳамда Эрон, Тожикистон ва Туркиядан келган мутахассислар билан биргаликда тайёрланган.

Рангтасвир — китобларни безаш санъати: Ўзбекистонда декоратив-амалий санъатнинг ўзига хос тури. У ўрта асрларда Моваронўнна (Ўзбекистон)да ва Бобур даврида Ҳиндистонда қўлёзмалар саҳифалари ва сарой ҳаёти объектлари учун безак сифатида кенг қўлланилган.

Айрим миниатюрачилар, хаттотлар, рассомлар ва реставраторлар замонавий Ўзбекистонда наққошлик санъатидан фойдаланадилар. Ушбу услуб диний китоблар, қўлёзмаларни безаш ва миниатюраларни яратишда қўлланилади.

«Ифторлик ва у билан боғлиқ ижтимоий-маданий анъаналар» номинацияси 2020 йилда Ўзбекистон Миллий комиссияси томонидан Озарбайжон, Эрон ва Туркия мусулмонлари идоралари билан ҳамкорликда тайёрланди ва тақдим этилди.

Ифторлик билан боғлиқ анъаналар одамлар ўртасидаги ижтимоийлашувга, ўзаро тинчлик ва ҳамжиҳатликка ёрдам беради, номоддий маданий мероснинг элементи сифатида халқлар ўртасидаги дўстликни мустаҳкамлайди.

«Ўзбекистон кулолчилик санъати» номинацияси Миллий комиссия котибияти томонидан Рагимов номидаги кулолчилик цехи билан биргаликда тайёрланиб, 2022 йилда тақдим этилган.

Кулолчилик Ўзбекистон халқ амалий санъатининг энг қадимий ва қизиқарли турларидан биридир. Мамлакатда кулолчиликнинг кўплаб асосий мактаблари ва марказлари мавжуд: Риштон, Бухоро, Ғурумсарой, Тошкент, Хоразм, Самарқанд ва Қашқадарё. Улар бир-биридан маҳсулот ясаш усули, нақш, ранг ва шакллар билан фарқланади.

Қайд этилишича, эндиликда ушбу элементлар Ташкилот ҳимоясида бўлади ва уларни ҳимоя қилиш ва тарғиб қилиш бўйича тегишли ёрдам чораларини кўриш мажбуриятини олади. Бу, шунингдек, элементларнинг тан олиниши ва машҳурлигини сезиларли даражада оширади, маҳаллий жамоатчилик, эксперт доиралари ва хорижий аудитория томонидан уларга қизиқишнинг ошишига ёрдам беради.