Депутатлар чиқиндилар муаммоси юзасидан Эковазирликка парламент сўрови юборди
Парламент қуйи палатаси йиғилишида қаттиқ маиший чиқиндилар (ҚМЧ) полигонларини ёпиш ва рекультивацияси, шунингдек, ҚМЧни кўчириш ва қайта ишлаш станцияларини ташкил этиш бўйича қатор лойиҳалар реализацияси кечикаётганини таъкидланди.
2019−2028 йилларга мўлжалланган ҚМЧни бошқариш стратегиясига мувофиқ, Ўзбекистонда ҚМЧни қайта ишлаш, шу жумладан, муқобил энергия манбалари сифатида фойдаланишнинг замонавий тизимини яратиш, шунингдек, мавжуд чиқиндихоналарни ёпиш ва рекультивация қилиш чораларини кўриш режалаштирилган.
Экология вазирлиги 2024 йил якунига кўра мавжуд 198 та ҚМЧ полигонидан 29 тасининг рекультивацияси ҳақида хабар берди. Бу иссиқхона газларининг сизиб чиқишини тўхтатиш ва ёнғин хавфининг олдини олиш имконини берди, чиқинди сувларнинг атмосферага салбий таъсири 78 фоизга камайди.
2025 йил март ойида келгуси икки йил ичида чиқиндиларни ёқиш орқали энергия ишлаб чиқарадиган электр стансиялари қуриш режалари эълон қилинди. Хитойлик инвесторлар кўмагида амалга оширилаётган лойиҳа Ўзбекистоннинг олти вилоятини қамраб олиши мумкин.
Депутатларнинг парламент сўрови санитария тозалаш корхоналарини чиқиндиларни саралаш учун QR-кодли махсус чиқинди пакетлари билан бепул таъминлашга ҳам тегишли.
Аввалроқ 2024 йил 1 июлдан бошлаб Тошкент, Ангрен, Андижон, Бухоро ва Термиз шаҳарлари ҳамда Тошкент вилоятида санитария тозалаш корхоналари томонидан фуқароларга чиқиндиларни алоҳида йиғиш учун QR-кодли чиқинди пакетлари бепул берилиши режалаштирилганди . Шаффофлари қайта ишланадиган ҚМЧ учун бўлиши керак эди, қоралари — қайта ишланмайдиганлари учун, жигарранглари — озиқ-овқат чиқиндилари учун.
Умуман олганда, 2012 йилдан бошлаб чиқиндиларни алоҳида йиғишни тизимли йўлга қўйишга уринишлар олиб борилмоқда. Бундай вазифалар бир неча бор — 2014, 2017 ва 2020 йилларда қўйилган.
Парламент сўровида чиқиндиларни қайта ишлаш ёки экологик хавфсиз утилизация қилишни йўлга қўйган тадбиркорлар учун «яшил» субсидиялар тизимини жорий этиш масаласи ҳам муҳокама қилинган. Электромобиль аккумуляторларини хизмат муддати тугагандан кейин ёки турли сабабларга кўра ишдан чиққанида сақлаш ва утилизация қилиш масалалари ҳам кўтарилмоқда.
«Яшил» субсидиялар тизимини 2024 йилнинг 1 августига қадар жорий этиш белгиланганди. Утилизация қилиш ёки қайта ишлаш учун тадбиркорлар субсидия олиши керак бўлган ҚМЧ рўйхатига энергия манбалари, жумладан, батарейка, аккумуляторлар, люминесцент лампалари, электроника ва электротехника қурилмалари чиқиндилари ҳамда бошқа чиқит маҳсулотлар киради.